Is Benedictus' opvolger de laatste paus? Deel 1

Aftreden paus als "donderslag bij heldere hemel"

Zowel vrienden als vijanden van het Vaticaan waren totaal verrast, toen paus Benedictus XVI op maandag 11 februari 2013 had aangekondigd dat hij op 28 februari terugtreedt. Naar zijn eigen zeggen heeft hij door zijn hoge leeftijd niet meer de kracht om zijn functie als de kerkvorst uit te oefenen. Zo'n hoogst kerkelijke ambt is inderdaad zwaar en kent vele verantwoordelijkheden. De lasten van de Kerk rusten als het juk op de schouders van de paus. Zowel goedschiks als kwaadschiks. Maar het is hoogst ongebruikelijk in de 21ste eeuw dat de paus vrijwillig aftreedt. Het is niet de eerste keer dat de paus terugtreedt. Er zijn slechts vijf pausen die bij leven aftreden, waarvan twee vrijwillig. Paus Celestinus V trad in 1294 net als paus Benedictus XVI vrijwillig af. Een andere paus die in 1415 gedwongen werd terug te treden, was paus Gregorius XII. Het komt heel zelden voor dat een paus, zoals Benedictus XVI, vrijwillig zijn ambt neerlegt.

Het is bekend dat de 85-jarige paus Benedictus al een geruime tijd met gezondheidsproblemen kampt. Paus Benedictus benadrukte dat hij zijn besluit voor zijn aftreden zelf en ongedwongen heeft genomen, zonder dat er druk op hem was uitgeoefend. (1) Op 19 april 2005 werd Duitse kardinaal Joseph Aloisius Ratzinger paus die de overleden paus Johannes Paulus II opvolgde. Ratzinger noemde zich Benedictus en was de zestiende paus die deze naam koos. Het aangekondigde aftreden van paus Benedictus kwam bij de Rooms-Katholieke Kerk ook als een complete verrassing. "Een donderslag bij heldere hemel,"zo noemde kardinaal Angelo Sodano de bekendmaking. Het bleek ook dat paus Benedictus zijn naaste medewerkers niet op de hoogte van zijn aftreden had gesteld. Dit had de woordvoerder van het Vaticaan, Federico Lombardi, op een persconferentie medegedeeld. Volgens Lombardi is het aftreden volledig in overeenstemming met het kerkelijk recht en gebeurt het uit vrije wil. Er zouden volgens hem verder geen "moeilijkheden met het pausschap" zijn geweest. (2) Hoewel het aftreden van de paus voor iedereen een totale verrassing was, was Georg Ratzinger, de 89-jarige broer van paus Benedictus, alleen al een geruime tijd op de hoogte geweest. Hij vertelde dat hij al enkele maanden wist dat zijn broer overwoog af te treden. (2)

Paus Benedictus XVI kondigt zijn aftreden aan

Paus Benedictus XVI legt op 28 februari donderdagavond om 20.00 uur zijn functie neer en is daarmee de eerste paus in zes eeuwen die niet in het ambt sterft. Na 28 februari trekt de paus zich terug in kasteel Gandolfo bij Rome. Daarna zal hij naar een klooster verhuizen. Het klooster ligt binnen de muren van de Vaticaanstad, dat nog volop wordt gerenoveerd. 

Reacties op aftreden paus

De Nederlandse regering respecteert het onverwachte aftreden van paus Benedict XVI, deelde de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) mede. "Paus Benedictus heeft belangrijke bijdragen geleverd aan de katholieke kerk en wordt hiervoor ook door velen in ons land gewaardeerd,"aldus de verklaring van de RVD. De Nederlandse regering wenste de paus "alle sterkte met zijn gezondheid." (3) De Nederlandse Bisschoppenconferentie reageerde op het aftreden van de paus en zei dat het plotselinge nieuws over het aftreden van paus Benedictus voor hen als een verrassing kwam. "Paus Benedictus XVI geldt als een van de grootste theologen in de katholieke wereld van de tweede helft van de 20ste en begin 21ste eeuw. Zijn kennis beperkt zich niet alleen tot de dogmatiek, waarin hij in zijn jonge jaren hoogleraar was, maar strekt zich uit tot het hele terrein van de theologie. Dit kwam ook tot uiting in zijn encyclieken, andere brieven en toespraken als bijdrage aan het magisterium van de Kerk. Tevens heeft hij zich een waar herder van de Kerk getoond. Paus Benedictus XVI heeft dan ook een niet te onderschatten rol gespeeld in de Rooms-Katholieke Kerk. Voor zijn pontificaat zijn wij hem uitermate dankbaar,"klonk de gezamenlijke verklaring van de Nederlandse bisschoppen. (4) Nederlandse homoseksuelen en lesbiennes reageerden opgetogen op het aangekondigde aftreden van de paus en waren eigenlijk blij dat paus Benedictus weggaat. "COC Nederland hoopt dat de opvolger van paus Benedictus XVI liefdevoller omgaat met homoseksuelen, lesbiennes, biseksuelen en transseksuelen,"zei de voorzitster van COC, Tanja Ineke. (5)

Zoals gebruikelijk hadden wereldleiders meteen gereageerd op het aangekondigde aftreden van de paus. Ze betuigden "groot respect voor de vertrekkende paus Benedictus XVI." Naar eigen zeggen dachten ze met een "warm hart" terug aan hun ontmoetingen met Benedictus. De Duitse regering was "bewogen en geraakt" door het verrassende aftreden van de paus. "De Duitse regering heeft het hoogste respect voor de Heilige Vader, voor wat hij heeft gedaan, voor de bijdragen die hij tijdens zijn leven heeft geleverd aan de katholieke kerk,"aldus een woordvoerder van de Duitse regering. "De redenen voor deze beslissing, welke dat ook zijn, dienen te worden gerespecteerd." (5) De Duitse bondskanselier Angela Merkel noemde paus Benedictus XVI 'de belangrijkste religieuze denker van onze tijd.' Bekend is dat de verhouding tussen de protestantse Merkel en de Rooms-Katholieke kerkvorst nooit gemakkelijk is geweest. Zo uitte de Duitse bondskanselier in 2009 kritiek op het dwaze besluit van de paus om de excommunicatie van vier bisschoppen van het aartsconservatieve priesterbroederschap Sint Pius X in te trekken. (6) Een van hen, Richard Williamson, is zeer berucht om zijn antisemitische uitspraken over de Holocaust. 

Bondskanselier Angela Merkel en paus Benedictus XVI

De voorzitter van de Europese Commissie, José Manuel Barroso die in zijn studentenjaren een leider van de Maoïstische MRPP was en aan de katholieke universiteit van Georgetown in de Verenigde Staten studeerde, nam geëmotioneerd kennis van het besluit, zo liet hij weten. Hij sprak zijn respect uit voor het werk van de paus en zijn onvermoeibare steun aan de oecumenische waarden, zoals vrede en de aandacht voor mensenrechten. (6) "Zijn pontificaat was kort, maar erg lastig,"omschreef president van de Europese Unie, Herman van Rompuy die een 'zeer gelovige' katholiek is, de regeerperiode van paus Benedictus. Ook hij betuigde "diep respect" voor de paus. (6) De Britse premier David Cameron prees het onvermoeibare werk dat de paus in zijn ogen heeft verzet voor de sterke band tussen Groot-Brittannië en het Vaticaan. "Zijn bezoek aan Groot-Brittannië in 2010 zal worden herdacht met veel respect en genegenheid. Hij zal worden gemist als spiritueel leider voor miljoenen,"zei Cameron. (5) In zijn reactie op het aftreden van de paus zei de Amerikaanse president Barack Obama "met een warm hart" terug te denken aan zijn ontmoeting met de paus in 2009, samen met zijn vrouw Michelle. Hij sprak "zijn waardering en gebeden" uit voor de paus. "De Kerk speelt een belangrijke rol in de Verenigde Staten en de rest van de wereld, en ik wens degenen die binnenkort bij elkaar komen om zijn opvolger te kiezen, veel geluk,"aldus Obama. (6) 

Barack Obama (links), paus Benedictus XVI (midden)
en Michelle Obama (rechts)

Ook Israël had gereageerd op het aangekondigde aftreden van de paus. Aanvankelijk was Israël erg bezorgd over mogelijke nazi-invloeden bij de in Duitsland geboren paus geweest, omdat de paus in Beieren, Duitsland, was geboren, waren wereldwijd Israëliërs en Joden in het begin op hun hoede wegens zijn relatie met de nazi's tijdens zijn adolescentie. Nu betreurt de Joodse Staat het vertrek van paus Benedictus XVI vanwege Benedictus' bijdrage aan de verdere verzoening van de Kerk met de Joden. (7) De politieke en religieuze leiders van Israël spraken hun waardering uit over de paus, omdat hij de inspanningen voor Joods-Christelijke verzoening, waarmee zijn voorganger, paus Johannes Paulus II, ijverig was begonnen, trouw had voortgezet. "Ik waardeer hem zeer voor zijn immense activiteit voor interreligieuze relatie, die sterk heeft bijgedragen aan de vermindering van het antisemitisme in de wereld,"zei de Israëlische Askhkenazische opperrabbijn Yona Metzger. De Israëlische president Shimon Peres voegde er aan toe:"Onder leiding van Benedictus XVI heeft het Vaticaan zich duidelijk uitgesproken tegen racisme en antisemitisme en voor vrede. De betrekkingen tussen Israël en het Vaticaan zijn beter dan ze ooit zijn geweest en de positieve dialoog tussen de Katholieke Kerk en het Joodse volk is een bewijs van zijn geloof in dialoog en samenwerking." (7) 

Paus Benedictus XVI bij de Klaagmuur in Jeruzalem

Paus Benedictus XVI was uit theologische overtuiging een vriend van de Joden, wat hij ook duidelijk beleed in zijn boeken. Daarin schreef hij o.a. dat God Zijn verbond met het Joodse volk nooit had opgegeven, en dat Israël de oudere broer van de Christelijke Kerk is. (7) Wat de paus over het eeuwige verbond van God met Zijn volk Israël schreef, is correct. Maar paus Benedictus beging een grote fout door in november 2012 openlijk steun te geven aan het verzoek van de Palestijnse Autoriteit om zijn status bij de VN te verhogen tot niet-lid waarnemer staat. 

Ook de Palestijnen betreurden het vertrek van paus Benedictus XVI, maar...hun reactie heeft echter verschillende redenen. "We willen dat de vertegenwoordiger van de Heilige Stoel de steun is van de gemarginaliseerden, van de verdrukten en in dit geval, de Palestijnen die onder een ruwe Israëlische bezetting leven,"zei Palestijnse christelijke activist heel brutaal tegen de Sydney Morning Herald. (7) Wat de activist echter verzwijgt voor de westerse media, is de door de Palestijnse Autoriteit georganiseerde genocide onder de Palestijnse christenen. Veel Palestijnse christenen werden door Palestijnse islamitische terroristen mishandeld, vermoord en van hun huis en haard verdreven. De Palestijnse activist had een beroep op de paus moeten doen om voor de verdrukte Palestijnse christenen op te komen, maar dat deed hij niet. In plaats daarvan schilderde Palestijnse christen Israël als 'de bezetter' af. 

'Vatileaks' reden aftreden paus Benedictus?

Hoewel paus Benedictus XVI gezondheidsredenen heeft om af te treden, gonzen er hardnekkige geruchten over ware redenen voor het aftreden van de paus. Benedictus XVI zelf heeft benadrukt dat hij niet meer de kracht heeft om de Rooms-Katholieke Kerk te blijven leiden, maar de gezaghebbende Italiaanse krant La Repubblica suggereerde op 21 februari dat de paus de verrassende beslissing tot abdicatie nam, nadat hij een zwaar belastende rapport inzake de omvang van seks, corruptie en machtswellust in het Vaticaan onder ogen had gekregen. Eerder werd de Rooms-Katholieke Kerk geplaagd door een hele reeks pedofilieschandalen. Maar met het rapport dat schokkende details bevat, wordt de beerput van het Vaticaan geopend. De butler van de paus had de vertrouwelijke documenten vorig jaar gelekt. Daaruit bleek dat er binnen het Vaticaan een voortwoekerende machtsstrijd gaande is. Paus Benedictus werd verweten te weinig tegen het seksueel misbruik van kinderen door priesters te ondernemen. (8) De gelekte documenten vormen een aanleiding voor de zogeheten 'Vatileaks-affaire.' In de Vatileaks waarbij gestolen documenten vanuit het Vaticaan naar de pers waren gelekt, hadden drie kardinalen de paus op 17 december 2012 een zeer vertrouwelijk rapport van bijna 300 bladzijden voorgelegd, waarin het draait om homoseksuele relaties en mogelijkheid tot afpersing. Dat zei de Italiaanse krant La Repubblica die geen specifieke bronnen vermeldde. Op die dag hakte de kerkvorst de knoop omtrent zijn reeds lang overwogen aftreden door. (9) 

Paus Benedictus bezoekt zijn voormalige butler in de cel.
De butler Paolo Gabriele die tot gevangenisstraf werd
veroordeeld wegens het doorspelen van vertrouwelijke
documenten aan de pers, kreeg van de paus gratie.

Eén van de drie kardinalen was het vroegere hoofd van de geheime dienst van het Vaticaan. Hij en zijn collega's bezorgden de paus informatie omtrent onzuivere invloeden op leden van de Curie en een om zich heen grijpend 'door seksuele oriëntatie' verbonden netwerk van lobbyisten met financiële belangen. "Het rapport draaide om niets anders dan het overtreden van het zesde en het zevende gebod,"zo vertelde iemand die nauwe contact heeft met de auteurs van het rapport, aan de Italiaanse krant. (9) Die geboden staan voor "gij zult geen overspel plegen" en "gij zult niet stelen." De kardinalen zouden volgens het vertrouwelijke rapport een ondergronds homonetwerk hebben ontdekt, wiens leden op verschillende plaatsen in Rome en Vaticaanstad seksbijeenkomsten organiseerden. Vanwege hun seksuele geaardheid stellen zij zich bloot aan afpersing. (9) In het rapport werd Marco Simeon genoemd, manager bij de Italiaanse staatsomroep RAI weins naam in het verleden ook al is vermeld in verband met één van de belangrijkste onthullingen van Vatileaks: een complot om aartsbisschop Carlo Maria Vigano te wippen als secretarisgeneraal van Vaticaanstad, na pogingen die hij had ondernomen om grotere financiële transparantie in te voeren. Simeon gold zich als vertrouweling van de tweede man van het Vaticaan, staatssecretaris Tarcisio Bertone. De krant La Repubblica meldde dat paus Benedictus het vertrouwelijke rapport persoonlijk aan zijn opvolger zal overhandigen, met de hoop dat die 'sterk, jong en heilig' genoeg zal zijn om bij te sturen. (9) 

Kardinaal Peter Turkson

De woordvoerder van het Vaticaan, Federico Lombardi, reageerde onthutsend en afwijzend op de speculaties dat de paus is afgetreden door een rapport over schandalen in het Vaticaan. "Desinformatie, laster en leugens!"riep Lombardi. "Geruchten over een andere reden voor zijn vertrek zijn lasterlijke roddels. Gelukkig moeten we niet de last dragen om te rouwen over de dood van een geliefde paus, maar andere beproevingen worden ons niet gespaard." (10) Maar de Ghanese kardinaal Peter Turkson die als opvolger van paus Benedictus XVI door velen wordt getipt, zei in een interview met CNN-reporter Christiane Amanpour dat de diepe crisis die de Rooms-Katholieke Kerk moet doormaken na de grootschalige seksschandalen, te wijten is aan de homoseksuele priesters. "De schuld van de crisis in de Kerk door seksschandalen ligt bij de homoseksuele priesters,"verklaarde Turkson. "Bij Afrikaanse kerken zou zoiets nooit kunnen, want in Afrika is de cultuur tegenover homoseksualiteit zeer ongunstig. Zo hebben de Afrikaanse traditionele systemen in zekere zin de bevolking beschermd tegen die neiging. In heel wat gemeenschappen en culturen in Afrika werd homoseksualiteit of elke andere affaire tussen twee mensen van hetzelfde geslacht niet getolereerd. Op die manier heeft dat culturele taboe zijn werk gedaan om homoseksualiteit buiten te houden,"aldus kardinaal Peter Turkson. (11) Zijn uitlatingen lokten meteen een storm van protest uit. Echter kreeg Turkson bijval van de collega-kardinaal Tarcisio Bertone die ook als kanshebber in de opvolging van paus Benedictus gezien wordt. De kardinaal Bertone stelde dat sommige psychiaters inderdaad ontdekt hebben dat er verband bestaat tussen pedofilie en homoseksualiteit. "En dat is het probleem,"zuchtte Bertone. (11)


Dat er seksschandalen in de Rooms-Katholieke Kerk zijn, is voor sommige historici niks nieuws onder de zon. Eeuwenlang komen seksschandalen in de Kerk regelmatig voor. Degene die de tweeduizend jaar geschiedenis van de Rooms-Katholieke Kerk goed kent, wéét heel goed dat niet alle pausen, kardinalen , bisschoppen en priesters heiligen waren. Zo verkreeg paus Sergius III die van 904-911 regeerde, het pauselijke ambt door moord. De annalen van de Kerk van Rome vertellen dat hij de liefde bedreef met Marozia, een gevierde prostituée, die hem verschillende onwettige kinderen baarde. Deze paus werd door kerkelijke geschiedschrijvers beschreven als een "monster." (12) In de Middeleeuwen werd een twaalfjarige jongen tot paus Benedictus IX (1033-1045) gemaakt dankzij een geldende overeenkomst tussen de machtige families die Rome bestuurden. (12) Ook was simonie - het kopen en verkopen van het pauselijke ambt - een gewoonte van enkele pausen die in immoraliteit, corruptie en machtswellust vervielen. Het is bekend dat velen van de pausen moordenaars waren. Paus Bonifatius VIII (1294-1303) bedreef niet alleen zwarte magie, maar beleed ook een atheïst te zijn, omdat hij ontkende dat er leven in het hiernamaals is. Pervers was Bonifatius VIII ook dat zijn naam verbonden was aan seksschandalen. Het is officieel neergeschreven dat hij letterlijk heeft gezegd:"Om plezier te hebben in gemeenschap met vrouwen of jongens is geen grotere zonde dan in je handen wrijven." (12) Paus Bonifatius VIII was degene die de bekende bul "Unam Sanctum" schreef en officieel bekrachtigde dat de Rooms-Katholieke Kerk de enige "echte Kerk" is. Buiten de Rooms-Katholieke Kerk kan niemand gered worden, aldus paus Bonifatius VIII. Hij eiste ook absolute onderwerping aan de opperpriester van Rome. Gedurende de regeerperiode van deze paus beschreef Dante die Rome bezocht, het Vaticaan als een "riool van corruptie." Dante verwees Bonifatius samen met de pausen Nicolaas III en Clemens V naar "de laagste delen der hel"! (12) In de Middeleeuwen had iemand het pauselijk paleis in Avignon, Frankrijk, als een bordeel beschreven. Zo werd het pauselijke huishouden een "poel van verkrachting, overspel en iedere soort van hoererij" genoemd. (12) De geschiedenis van de Rooms-Katholieke Kerk staat inderdaad helemaal bol van ongeloofelijke verdorvenheden en verfoeilijke zondige praktijken die soms niet beschreven kunnen worden, zoals homoseksualiteit, hoererij, pedofilie, machtswellust, inquistie, corruptie, simonie, enzovoorts, enzovoorts. Zulke informatie vindt u op Wikipedia niet, misschien omdat de Wikipedia-schrijvers de schokkende details niet politiek correct vinden.   

Geen wonder dat in die tijd had Maarten Luther, toen nog een priester van de Rooms-Katholieke Kerk, naar Rome gereisd. Toen hij de eerste glimp opving van de stad dat op de zeven heuvels gebouwd werd, wierp hij zich ter aarde en zei:"Heilig Rome, ik groet U." Het duurde niet lang eer hij erachter kwam dat Rome allesbehalve een heilige stad was. Onrecht heerste in alle klassen van het priesterdom. Priesters vertelden schunnige grappen en gebruikten afschuwelijke profane taal, zelfs gedurende de mis. Aan het pauselijke hof werd het souper opgediend door twaalf naakte meisjes. "Niemand kan zich voorstellen welke zonden en schandelijke daden in Rome werden bedreven,"zei Maarten Luther. "Men moet ze zien en horen om ze te geloven!" Vandaar de gebruikelijke uitspraak:"Als er een hel is, is Rome daarboven gebouwd." (12) 

Biografie van Benedictus XVI

Paus Benedictus XVI werd op 16 april 1927 als Joseph Alosius Ratzinger geboren in Marktl am Inn in Beieren, Duitsland. Hij was de zoon van politieagent Joseph Ratzinger senior en de kokkin Maria Peintner. In het gezin Ratzinger was hij de jongste: Maria (1921-1991) en Georg (1924) en hijzelf. De jonge Joseph bracht zijn jeugd door in Traunstein, een kleine stad nabij de Oostenrijkse grens. Zijn vader, Joseph Ratzinger sr., was een criticus van het nazi-regime en weigerde zelfs als agent lid te worden van Hitlers politieke partij, de NSDAP. Begin 1939 volgde de jonge Joseph leerling van het Traunsteiner Studienseminar  Sankt Michael, waar hij een priesteropleiding voor armere leerlingen volgde. (13) Er zijn beschuldigingen geuit aan het adres van paus Benedictus dat hij lid was geweest van de Hitlerjugend. De beschuldigingen dat de jonge Joseph Ratzinger lid was van de Hitlerjugend, werden weerlegd door het Vaticaan. Katholiek Nederland berichtte echter dat het Vaticaan verklaard had dat de paus nooit aan ideologische activiteiten van de Hitlerjugend heeft deelgenomen, en dat beschuldigingen dat hij "nazi" zou zijn geweest, "grove leugens" waren. (13) Wel bekend is dat heel wat Duitse kinderen, zoals paus Benedictus XVI en prins Claus, die zich niet vrijwillig hadden aangemeld, onder dwang leden moesten worden van de Hitlerjugend. Er werd door de nazi's een onderscheid gemaakt tussen kinderen die zich vrijwillig hadden aangemeld, de Stamm-Hitlerjugend, en diegenen die slechts onder dwang lid waren geworden, de Zwangs-Hitlerjugend. Omdat de jonge Joseph zich niet had vrijwillig aangemeld, werd hij met financiële sancties bestraft. Zo kreeg hij als seminarist geen tegemoetkoming in de studiekosten. In 1943 werd hij samen met zijn klasgenoten ingezet bij het luchtafweergeschut dat een BMW-fabriek verdedigde. (13)

Na de oorlog ging hij op 18 jarige leeftijd filosofie en theologie studeren aan de filosofisch-theologische hogeschool in Freising en aan het Georgianum van de Universiteit van München. Op 29 juni 1951 werd hij samen met zijn broer Georg tot priester gewijd in Freising door kardinaal Michael von Faulhaber, aartsbisschop van München-Freising. Op 28 mei 1977 werd Joseph Ratzinger tot aartsbisschop van München-Freising gewijd. In dat jaar werd hij tevens kardinaal. Later werd hij op 25 november 1981 prefect van de Congregatie voor de Geloofsleer en tevens benoemd tot president van de Pauselijke Bijbelcommissie en van de Internationale Theologencommissie. Na zijn ontslag als aartsbisschop van München-Freising op 15 februari 1982 was hij van 1986 tot 1992 voorzitter van de Pauselijke Commissie voor het opstellen van de nieuwe Catechismus van de Katholieke Kerk. (13) In zijn carrière heeft kardinaal Joseph Ratzinger zich tot de hoogste regionen in de Hiërarchie van de Rooms-Katholieke Kerk opgeklomen. Door het tijdschrift Time werd hij in april 2005 genoemd als een van de 100 invloedrijkste mensen in de wereld. Toen paus Johannes Paulus II kwam te overlijden, werd de mis bij zijn begrafenis geleid door kardinaal Ratzinger. Ook zat Ratzinger tevens het conclaaf van 2005 voor. Enkele weken na het overlijden van paus Johannes Paulus II werd kardinaal Joseph Ratzinger op 19 april 2005 - drie dagen na zijn 78e verjaardag - verkozen tot de 265ste paus. Hij liet zich Benedictus XVI noemen. De naam Benedictus XVI betekent 'de gezegende.' Waarom hij zich Benedictus liet noemen, gaf hij bij zijn eerste audiëntie op 27 april 2005 op het Sint-Pietersplein uitleg over zijn naamkeuze. Hij verwees hierbij naar Benedictus XV, die de Kerk door de woelige tijd van de Eerste Wereldoorlog leidde en daarom ook wel de "Vredepaus" genoemd. Benedictus XVI wilde naar eigen zeggen de vrede te bewaren. Ook refereerde hij toen aan de heilige Benedictus van Nursia, de vader van het westerse monnikendom en medepatroon van Europa, die herinnert aan de christelijke wortels van Europa. (13) Als paus stond Benedictus XVI aan het hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk en was hij tevens soeverein staatshoofd van Vaticaanstad. Hij liet het Pauselijk wapen vereenvoudigen door de tiara weg te halen en te vervangen door een mijter. (13) 

Het pauselijke wapen van Benedictus XVI

Wereldwijd gold paus Benedictus XVI als een van de meest invloedrijke wereldleiders. In tegenstelling tot het pontificaat van zijn voorganger paus Johannes Paulus II hadden staatssecretarissen, bisschoppen en ministers van alle landen ter wereld niet langer automatisch recht om door de paus in privé-audiëntie te worden ontvangen. Om de werkdruk te verlagen kwam dit voorrecht onder Benedictus XVI enkel nog toe aan staatshoofden en regeringsleiders. Paus Benedictus XVI was een voorstander van de Europese Unie, maar zou graag een uitdrukkelijke vermelding van de christelijke wortels in de Europese Grondwet en in andere belangrijke publicaties van de EU willen zien. (13) Het ontbreken van vermelding van de christelijke wortels viel bij de paus niet in goede aarde. Ook gaf Benedictus XVI aan dat de wereldregering in de nabije toekomst onvermijdelijk is. Het op 7 juli 2009 gepubliceerde 18 pagina's tellende encycliek met de Latijnse titel 'Caritas in Veritate' (Liefde in Waarheid) eindigt met een oproep tot een vestiging van een effectieve en globale overheidsinstantie en een centrale wereldbank die de wereldeconomie gaat beheren en door de crisis getroffen economieën doet herleven. (14) Benedictus XVI was zeer pessimistisch over de westerse cultuur, die naar zijn mening steeds verder losraakte van haar christelijke wortels. Hij keerde zich tegen secularisatie en wees in felle bewoordingen abortus en euthanasie af. In zijn eerste toespraak als paus in 2005 riep Benedictus de gelovigen op tot 'geestelijk ontwaken.' (8) Aan de pauselijke oproep werd weinig gehoor gegeven. Door de schijnbare almacht van de technologie in onze tijd dreigt geestelijke dorheid en leegte in het hart, waarschuwde de paus. Zo heeft hij genetische manipulatie en het klonen van embryo's bekritiseerd. Hij zei dat de "goede doelstellingen" de middelen van dergelijk onderzoek niet kunnen rechtvaardigen. (13) Sinds z'n aantreden als paus in april 2005 hield Benedictus XVI een vurig pleidooi voor nieuwe stappen op weg naar de eenheid van de kerken. De Congregatie voor de Geloofsleer die waakt over "de zuiverheid van het geloof", viel niet bij iedereen in goede aarde en richtte echter schade aan door in 2007 in een document de Rooms-Katholieke Kerk "de enige Kerk van Christus" te noemen. Protestantse kerken mogen zich geen kerk noemen, omdat ze volgens het Vaticaan de wezenlijke eigenschappen van het kerk-zijn missen. (8) Onder het pontificaat van paus Benedictus XVI heeft het Vaticaan bilaterale betrekkingen met Iran aangeknoopt. "Ik ben ervan overtuigd dat de oprichting van een bilaterale commissie nuttig is om de zaken van gemeenschappelijk belang te behandelen waaronder het juridische statuut van de Katholieke Kerk in Iran,"schreef de paus het volgende in zijn brief aan Iraanse president Mahmoud Ahmadinejad. (13) 

Het pontificaat van Benedictus XVI dat bijna acht jaar heeft geduurd, werd overschaduwd door schandalen. Talrijke pedofilieschandalen in de Verenigde Staten en Europa kwamen naar buiten. De paus Benedictus werd vaak verweten weinig of geheel niets tegen het seksueel misbruik van kinderen door katholieke priesters te ondernemen. Zo zei hij, toen hij nog kardinaal was, in 2002:"De voortdurende aanwezigheid van nieuwsitems komt op geen enkele wijze overeen met de statische objectiviteit van de feiten. Daardoor moet men wel tot de conclusie komen dat er doelbewust gemanipuleerd wordt en men de Kerk in diskrediet wil brengen." (13) Zijn uitspraak werd door sommige tegenstanders opgevat als onverschilligheid. Maar anderen zeggen dat deze uitspraak een interpretatie kon zijn. Voordat kardinaal Ratzinger paus Benedictus werd, had hij seksueel misbruik door priesters meermalen in het openbaar veroordeeld. In een toespraak tot de Ierse bisschoppen in oktober 2006 riep paus Benedictus op om er alles aan te doen om herhaling van seksueel misbruik door priesters te voorkomen. Hij zei dat de Kerk de waarheid over misbruik onder ogen moet zien. Daarbij moet het welzijn van de slachtoffers volgens hem voorop staan. Tijdens het staatsbezoek aan Groot-Brittannië in 2010 had paus Benedictus het seksueel misbruik in krachtige termen veroordeeld. Op 18 oktober 2010 schreef hij een brief aan alle seminaristen ter wereld, waarin hij onder meer stilstond bij het celibaat en ter zake van het misbruik opmerkte:"Recentelijk hebben we met verontrusting gezien dat sommige priesters hun dienstwerk verminkt hebben door kinderen en jongeren seksueel te misbruiken. In plaats van mensen naar grotere menselijke volwassenheid te leiden en een voorbeeld voor hen te zijn, veroorzaakten hun misbruikgewoontes grote schade, waarvoor we diepgaande schaamte en pijn voelen." (13) 

Onomstreden was paus Benedictus zeker niet. Het AD typeerde hem als "de vooraanstaande theoloog die als paus wel vaker onbegrijpelijke missers maakte." (8) De paus baarde tijdens de vlucht naar Kameroen in maart 2009 opzien, toen hij een vraag van een Franse journalist over AIDS beantwoordde:"Als de ziel ontbreekt, als Afrikanen elkaar niet helpen, dan kan men deze plaag niet oplossen door condooms uit te delen. Integendeel, ze vergroten het probleem." (13) Ook had Benedictus veel kritiek geoogst met een instructie die het Vaticaan in november 2005 uitbracht. Praktiserende homoseksuelen, mannen met diepgewortelde homoseksuele neigingen en mannen die zich in de homoscene begeven, mogen volgens de tekst geen priester worden. (8) Tijdens een toespraak in de Duitse stad Regensburg joeg paus Benedictus de moslims tegen zich de harnas in door een verband tussen de islam en geweld te leggen. De paus sprak later zijn spijt uit dat zijn woorden verkeerd waren begrepen, maar hij maakte geen excuses. Wel ondernam het Vaticaan daarna allerlei pogingen om de betrekkingen met de moslims te verbeteren. (8) De paus beging een blunder door de Engelse bisschop Richard Williamson die de dood van zes miljoen Joden in de Tweede Wereldoorlog had ontkend, weer in de Kerk toe te laten. Dit kwam het Vaticaan en de paus van Duitse afkomst persoonlijk op enorme kritiek te staan. De Duitse bondskanselier Angela Merkel riep hem op het standpunt van Williamson af te wijzen. (8) Later betuigde de paus zijn spijt over de ongelukkige samenloop van omstandigheden, waarin de opheffing van de excommunicatie samenviel met de Holocaustontkenning van bisschop Richard Williamson. Tijdens een ontmoeting met vertegenwoordigers van Amerikaans-Joodse organisaties op 12 februari 2009 nam paus Benedictus overigens nogmaals afstand van de beweringen van bisschop Williamson. Hij verklaarde:"De haat en minachting voor mannen, vrouwen en kinderen, zoals die tot uiting kwam in de Shoah, was een misdaad tegen de menselijkheid en tegen God. Dit zou iedereen duidelijk moeten zijn, in het bijzonder diegenen die staan in de traditie van de Heilige Schrift, volgens welke ieder mens is geschapen naar het beeld en de gelijkenis van God. Het staat buiten kijf dat iedere poging om deze verschrikkelijke misdaad te minimaliseren of te ontkennen totaal onaanvaardbaar is." (13) 

Hoewel paus Benedictus volgens het Belgische Nieuwsblad nooit een echt geliefde paus was geweest, laat hij volgens de krant "geen makkelijke erfenis" na. "Hij was en bleef streng in de leer. Of hij daarmee het beste antwoord gaf op de geloofscrisis in het Westen, blijft maar de vraag,"aldus Het Nieuwsblad. (15) Ondanks zijn missers heeft de weinig chrismatisch ogende Benedictus wel erin geslaagd regelmatig massa's gelovigen op de been te brengen. Tijdens de Wereldjongerendagen in onder meer Keulen (2005) en Sydney (2008) bejubelden honderdduizenden jongeren hem als een "popster", zoals het AD nieuws schreef. In het Vaticaan wist hij in 2005 2,8 miljoen bezoekers naar zijn 'optredens' te trekken, aanzienlijk meer dan zijn voorganger Johannes Paulus II in 1979 deed. (8) Ondanks zijn gebreken en fouten is Benedictus XVI ook maar een mens. Onfeilbaar is hij zeker niet. Al mag hij met zijn uitspraken over relaties en het huwelijk choqueren, doet hij alleen maar vanuit het Bijbelse standpunt. Ook God heeft Zijn standpunten inzake seksualiteit, relaties en huwelijk. Voor sommigen is paus Benedictus, "de man van het conservatieve traditionalisme die met zijn encyclieken bewees," niet meer van de tijd. Maar ze vergissen zich echter wel, toen bleek dat de paus ook met de tijd meeging. Zo begon hij eind 2012 Twitter te gebruiken. Zijn eerste bericht in het Latijn luidde:"Blijf vooral bidden." (8) Dat de paus Benedictus inderdaad een mens is, heeft het Vaticaan ook bevestigd dat de paus al sinds jaren voor zijn aantreden een pacemaker heeft. (15) In 1991 kreeg de paus, toen hij nog kardinaal Ratzinger was, een kleine hersenbloeding, waar hij bijzonder snel overheen kwam. (13) De paus Benedictus werd dikwijls (en onterecht) gedemoniseerd door tegenstanders en complotdenkers. Zo werd hij als "de antichrist" afgeschilderd. Ook werd de paus tijdens zijn openbare optreden en publieke plechtigheden verschillende keren aangevallen. Op kerstavond 2009 werd hij aangevallen door een 25-jarige "verwarde" vrouw Susanna Maiolo die over de balustrade naast het gangpad sprong en hem aan zijn palium naar de grond trok. De paus bleef ongedeerd. Nog nooit heeft iemand er in geslaagd om Benedictus echt te verwonden. 

Op 28 februari speelt paus Benedictus XVI na zijn aftreden geen enkele rol spelen in de keuze voor zijn opvolger. Dat liet Federico Lombardi, de woordvoerder van het Vaticaan, weten. Na zijn aftreden zal paus Benedictus de titel emeritus paus krijgen. Dat heeft hij besloten hoe hij zich wil laten noemen na zijn aftreden. Vanaf donderdag 28 februari 2013 heet hij voortaan "Zijne Heiligheid Benedictus XVI, paus emeritus" Ook behoudt hij de aanspreektitel Uwe Heiligheid. Ook zal hij een wit gewaad blijven dragen. Dat heeft het Vaticaan besloten. Blijkbaar maakt de paus een keuze hoe hij zich vanaf dan gaat kleden. De paus emeritus mag zich niet meer als paus kleden en een terugkeer naar de kledij van een kardinaal lag moeilijk. Uiteindelijk mag hij voortaan een witte gewaad dragen. Maar de pauselijke ring wordt zeker vernietigd, zoals de traditie voorschrijft. (16) Het volgende en tweede deel van dit artikel gaat over het vertrek van paus Benedictus XVI, het conclaaf en andere gebeurtenissen. Het derde deel gaat uiteindelijk over de vraag of de opvolger van paus Benedictus XVI de laatste paus is. Er wordt op internet volop gespeculeerd over een vermeende profetie over de laatste paus. Aan de hand van de Bijbel zal de vermeende profetie kritisch getoetst worden. 

Om Sions wil zal ik niet zwijgen. God zegene u.

                                                                                                       Paul Parker

Het auteursrecht van dit artikel ligt bij de blogger. Zonder toestemming van blogger Paul zijn vermenigvuldiging, eigen gebruik en publicatie in een ander blog of website verboden.
Bronnen en referenties:

  (1) NOS: Paus kondigt terugtreden aan. 11-02-2013
  (2) Telegraaf: Aftreden "donderslag bij heldere hemel." 13-02-2012
  (3) Telegraaf: Regering respecteert onverwacht aftreden paus. 11-02-2013
  (4) RKKerk: Bisschoppen: Aftreden Paus Benedictus ingrijpend en historisch besluit. 11-02-2013
  (5) NU.nl:'Paus had moeite met intriges Vaticaan.' 11-02-2013
  (6) AD: Wereldleiders: groot respect voor paus. 11-02-2013
  (7) Israel Today Headlines: Israëli's en Palestijnen betreuren vertrek van paus. 12-02-2013
  (8) AD: Jaren paus overschaduwd door schandalen. 11-02-2013
  (9) Klokk:'Schandalen in Vaticaan echte reden aftreden paus.' 21-02-2013
(10) TT-Canvas:"Homolobby in Vaticaan? Laster!" 24-02-2013
(11) AD:'Homopriesters oorzaak van crisis in katholieke kerk.' 20-02-2013
(12) De Mysterie Godsdienst van Babylon. Door Ralph Woodrow. 
(13) nl.wikipedia.org/wiki/Paus Benedictus XVI
(14) nl. wikipedia.org/wiki/Caritas in Veritate
(15) TT-Canvas:"Benedictus XVI geen rol bij opvolger." 13-02-2013
(16) NOS-TT, TT-Canvas: Benedictus wordt emeritus paus. 26-02-2013